Ceza Muhakemesinde Egemen İlkeler Işığında Olağan ve Olağanüstü Kanun Yolları
Ceza Muhakemesinde Egemen İlkeler Işığında Olağan ve Olağanüstü Kanun Yolları
Ceza muhakemesi hukuku, suç soruşturması ile başlayan yargılamada hukuk güvenliğinin hangi yöntemlerle korunduğunun usulünü düzenleyen bir kurallar bütünüdür. Soruşturmanın ve yargılamanın nasıl yapılacağını, soruşturma ve yargılama süjelerinin hak ve yükümlülüklerini, ceza muhakemesi hukukuna egemen ilkeler ışığında ortaya koyması nedeniyle hayati bir önem taşır. Ceza muhakemesi hukukunun bilimsel olmadığı bir hukuk düzeninde hukuk güvenliği, kamu düzeni, kamu güvenliği ve adalet gerçekleşemez. Ceza muhakemesi hukuku bireyleri haksız yakalama, tutuklama, yargılama ve mahkûmiyete karşı koruyan hukuk güvenliğinin en aktif uygulama alanıdır. Bir suç şüphesi altında olan bireylerin hangi koşullarda nasıl soruşturulacağı ve yargılanacağının kategorize edilmesi ancak ceza muhakemesi hukukunun temel ilkelerinin uygulanması ile mümkündür. Yer ve zamana göre değişen hukuk dışı toplumsal ve siyasi talepler hukukla çatıştığında evrensel hukuk kurallarının uygulanması ancak soruşturma ve yargılama makamlarının teminat altına alındığı, her türlü siyasi ve toplumsal baskıya karşı demokratik toplumun ilkeleri ışığında evrensel hukuk içinde kalabilen bir ceza muhakemesi hukuku ile mümkündür.
Adaletin işleyişine güven duyulması, demokratik toplumun gereklerine uygun bir ceza yargılaması ile mümkündür. Bu yargılama her türlü şüpheden uzak, iddia, savunma ve yargı makamlarının bağımsız ve tarafsız bir şekilde adaletin gerçekleştirilmesi için eylemler ve deliller üzerinden ceza muhakemesine egemen ilkeler ışığından kolektif bir yargılama yapmaları ile mümkündür. İş yükü, medya baskısı, siyasi baskı veya ideolojik dayatmalardan soyutlanmış insanı önceleyen adalet makamları, her olayda kuyumcu titizliği ile çalışarak, şüphelinin/sanığın atılı suçu işleyip işlemediğini, işlemiş ise hangi koşullar altında işlediğini, işlenen suçla ilgili hüküm kurulurken cezanın bireyselleşmesinde yasaların öngördüğü tüm kurumların talep olmaksızın incelenmesi, insani bir ceza muhakemesinin temel amaçları arasında olmalıdır.
Yasa yolları, yargılama makamlarının hukuku uygulama noktasında maddi ve hukuki konularda yanlış değerlendirmeler yapma ihtimalleri üzerinden, yapılan veya yapıldığı iddia edilen hukuka aykırılığın giderilmesi açısından, kararın kural olarak başka bir yargı makamı tarafından denetlenerek, kararın hukuka uygun hale getirilmesi ve uygulamada yargı birliği sağlamak için düzenlenmiş hukuki denetim mekanizmalarıdır. İdarenin veya yargı makamlarının verdikleri kararların denetlenebilir olması, şeffaf bir hukuk devleti olmanın gereğidir. Yasa yolları, kesinleşmiş veya kesinleşmemiş kararlara karşı hukukun gerçekleşmesine ve adalete olan güveni oluşturmaya yönelik olarak düzenlenmiştir. Kesinleşmiş kararlara karşı olağan yasa yollarına, kesinleşmemiş kararlara karşı ise olağanüstü yasa yollarına gidilebilir. Olağan yasa yollarına gidilmeden, olağanüstü yasa yollarına gidilemez. Kesinleşmemiş kararlara karşı gidilen kanun yolları itiraz, istinaf ve temyiz olup olağan kanun yollarıdır. Buna karşılık kesinleşmiş kararlara karşı olağanüstü kanun yolları ise, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın itirazı, kanun yararına bozma ve yargılamanın yenilenmesidir.
Ceza muhakemesi hukukunda, ceza muhakemesine egemen ilkeler ışığında yasa yollarının uygulanmasına ve yargılamada daha az hata yapılmasına katkı sağlamasını umduğumuz bu kitabın hazırlanmasında çok önemli rol oynayan, ceza hukukuna her türlü makale ve kitapları ile ışık tutmuş gerçek bilim insanlarına en derin saygılarımı sunarım. EYLÜL 2020 Ataşehir/İstanbul
